به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از تهران، آیت‌الله محسن اراکی دبیر کل مجمع تقریب مذاهب اسلامی، در اولین همایش ملی آسیب شناسی پایان نامه ها و رساله ها در حوزه علوم انسانی- اسلامی که صبح امروز در محل کتابخانه ملی تهران برگزار شد، ضمن تبریک به مناسبت تولد حضرت فاطمه(س) و تقدیر از برگزار کنندگان این همایش گفت: یکی از موضوعاتی که باید در دستور کار این‌گونه همایش‌ها قرار گیرد، تحقیقات بین مذاهبی است.
وی با بیان این که حوزه های علمیه همواره در عرصه تحقیق پیرامون مذاهب مختلف حضور فعال و علمی دارند، افزود: اکنون در میان علمای رجال ما، اساتید اهل سنت نیز حضور دارند و این شیوه باید ترویج شود تا اگر نقدی مطرح می شود مبتنی بر علم و تفکر باشد.
آیت الله اراکی تصریح کرد: تا نتوانیم به علم دلالت دست پیدا نموده و آن را عرضه کنیم، نمی‌توانیم ادعا کنیم که علمی ارائه کرده ایم؛ یکی از مباحث الزام آور در علوم انسانی تدوین منطق دلالت است و مسلمات منطق دلالت باید استخراج و تدریس شود.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تاکید کرد: ما مولد علم منطقِ دلالت هستیم. کلیات این علم باید به درستس تبیین شود تا بتوانیم علوم انسانی را به درستی، به اسلام ارتباط دهیم.
وی تصریح کرد: یکی از الزامات مربوط به علوم انسانی - اسلامی، تبیین قوانین منطقِ دلالت است تا هر انسانی با هر تفکری به منطقِ دلالت تن دهد. باید دوره های متُدشناسی به جای روش‌شناسی علمی برای پژوهشگران و محققان این حوزه برگزار کرد.
دبیر کل مجمع تقریب، ضمن تاکید بر ضرورت برگزاری دوره های روش شناسی علم، گفت: اصول و روش های پذیرش یک رساله و حتی اساتیدی که بر آن اشراف دارند، باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی تببین شود.
آیت الله اراکی ضمن تقدیر از فعالیت های دانشگاه مذاهب اسلامی و برگزاری این همایش تاکید کرد: در قرن های سوم و چهارم و تا حدودی قرن پنجم حوزه های علمیه و مذاهب و نحله های فکری در یک جا بصورت علمی بحث و تحقیق میکردند و در آن مقطع جدا از هم نبودند و همین امر باعث ایجاد تحقیقات علمی و بحث های علمی در این قرن شد و این ثمره درست و اصولی بحث های علمی بود.
وی افزود: گاهی هم رجال ما به علمای رجال اهل سنت مراجعه میکنند و این شیوه جاری بوده و باید این شیوه علمی ترویج شود و اگر هم نقدی باشد به صورت منطقی و عالمانه و از روی علم انجام شود. یکی از گرفتاری ها و مشکلات ما در حال حاضر در جهان اسلام بحث افراط و تفریط است.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی خاطر نشان کرد: در قرآن کریم هم به این گفتار منطقی و علمی تاکید شده و این آیات که شیوه و اصول و متد بحث های علمی را بیان کرده باید تفسیر و تدریس شود تا به یک منطق بحث و اصول تحقیق منجر شود چرا که با ایجاد روش درست بحث و روش اصولی تحقیق دیگر بحث اختلاف پیش نخواهد آمد که افرادی بخواهند از مسیر و اصول بحث های علمی خارج شوند و این احتیاج به تدوین روش استنباط علوم انسانی است.
وی افزود: بعضی مواقع در رسانه های جمعی مشاهده می شود افرادی بدون داشتن تخصص لازم در بحث های مختلف و بخصوص علوم انسانی و اسلامی شروع به بحث های بی پایه و اساسی می کنند بدون آن که حاصل علمی و نتیجه مفیدی داشته باشد.
آیت الله اراکی با بیان این پرسش که اصلا معیار علوم انسانی و اسلامی چیست؟، افزود: مگر امکان دارد بدون اینکه معیار های دلیل را مشخص کنیم شروع به بحث در علوم انسانی کنیم.
وی تصریح کرد: بحث معیارهای دلیل که در حوزه های علمیه مطرح و بررسی می شود، از ابداعات خود حوزه علمیه است و با عنوان اصول فقه از آن یاد می شود. این علم سترگ با عنوان منطق دلالت از آن یاد می شود و ما فقط در بخش فقه از آن استفاده کرده ایم و این بحث الفاظ دلالت می تواند در تمام سطوح علوم مورد استفاده قرار بگیرد.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اظهار داشت: مباحث الفاظ در اصول، بحث صرف الفاظ به مانند بحث ادبیاتی نیست چرا که علوم ادبی به نحوه سخن گفتن اشاره دارد ولی اصول به نحوه درست فهمیدن از الفاظ اشاره می شود.
آیت الله اراکی در پایان ضمن پیشنهادی برای تدوین منطقی پژوهش و تحقی، گفت: کسانی که میخواهند وارد بحث های علوم انسانی و پژوهش شوند باید مراحل متد شناسی و روش شناسی را طی کنند و نتیجه این کار بحث های اصولی و مبتنی بر علم و آگاهی خواهد بود.
خبرنگار: سعید امیری
